دروازه ای به جهنم در عشق آباد

دروازه جهنم کجاست؟

مکان های عجیب زیادی بر روی زمین وجود دارند. برخی از آنها موهوم و بدشگون لقب گرفته اند. برخی دیگر برچسب خانه ارواح بودن را یدک میکشند. نقاط اندکی هم وجود دارند، که گویی مستقیما به جهنم ختم می‌شوند. گودال گازی “دروازه” (Darvaza)، که مردم محلی به آن “دری به جهنم” یا “دروازه جهنم” می‌گویند، یکی از این مناطق است.

شعله‌های سوزان اهریمنی تنها نیمی از این ماجراست. این مکان واقع در بیابان قره قوم (به ترکمنی شن سیاه) در مرکز ترکمنستان (حدودا ۲۴۰ کیلومتری پایتخت) است. دروازه جهنم هر سال هزاران گردشگر را به این منطقه می‌کشاند. همچنین حیات وحش بیابان‌های اطراف نیز جذب این گودال می‌شوند. بر اساس آمار هر از چند گاهی، عنکبوت‌های بومی منطقه در دسته‌های هزارتایی جذب شعله‌های سوزان این گودال شده، درون آن سقوط کرده و به کام مرگ می‌روند.

راز پشت دروازه جهنم چیست؟

اما این دوزخ آتشین در وسط بیابان ترکمنستان چیست و از کجا منشاء گرفته است؟ در سال ۱۹۷۱ وقتی که ترکمنستان بخشی از اتحاد جماهیر شوروی سابق بود، یک گروه از زمین شناسان برای اکتشاف نفت به قرقوم رفته و شروع به حفاری محلی کردند.در آن زمان تصور می‌شد یک میدان نفتی پهناور در این منطقه قرار دارد. در حالی که این محل بر روی یک چاه ژرف گاز طبیعی قرار داشت. از بخت چاه توان تحمل تجهیزات آن‌ها را نداشت؛ در نتیجه حفره فرو نشست و تمامی تجهیزات را در خود فرو برد. این حادثه باعث شد، سنگ‌های رسوبی شکننده در نقاط اطراف هم فرو بریزد و در اثر این دومینو، چندین گودال دیگر هم پدیدار شوند.

مرگ در دروازه جهنم

بزرگترین این دهانه‌ها حدودا ۷۰ متر عرض و ۲۰ متر عمق دارد. در آن حادثه کسی صدمه ندید، اما دانشمندان با مشکل دیگری مواجه شدند. گاز طبیعی که از این گودال‌ها آزاد می‌شد. بخش عمده گاز طبیعی را متان تشکیل می‌دهد. هرچند متان سمی نیست اما با پر کردن فضا و حذف اکسیژن، تنفس را مشکل می‌کند. این مساله بیش از دانشمندان، به ضرر حیواناتی بود که این صحرا را خانه خود به حساب می‌آوردند. اندکی بعد از فرونشست گودال، حیواناتی اطراف گودال تلف شدند.

نیم قرن سوزان

متان، گازی بسیار آتشگیر است و تنها وجود ۵ درصد از آن در هوا، برای وقوع انفجار کافی است. به همین دلیل، دانشمندان تصمیم گرفتند برای کاهش خطرات گودال را به آتش بکشند. به این امید که تمام حجم گاز طبیعی خطر آفرین ظرف چند هفته بسوزد و به پایان برسد. نشت گاز طبیعی غیر قابل مهار، مساله عجیبی نیست. در بسیاری از حفاری‌های میادین نفت و گاز اتفاق می‌افتد.

بر خلاف نفت که می‌توان آن را تا هر زمان در مخازن ذخیره کرد، گاز را باید سریعا وارد چرخه فرآوری کرد. اگر لوله هایی برای انتقال آن به پالایشگاه وجود نداشته باشد، برای رهایی از مشکلات بعدی متخصصان آنرا شعله ور میسازند. به روش ” مشعل‌سوزی” می‌گویند. چنین چیزی تقریبا هر روزه در داکوتای شمالی ایالات متحده میلیون‌ها دلار را دود می‌کند.

برخلاف داکوتای شمالی و دیگر مناطق، دانشمندان در ترکمنستان با میزان گاز طبیعی مشخصی روبه‌رو نبودند. حتی هنوز هم نمی دانند چه مقدار از آن گاز در این مخازن باقی مانده است. چیزی که تصورش هم نمی کردند اتفاق افتاد. آتشی که قرار بود چند هفته بیشتر دوام نداشته باشد، نزدیک به نیم قرن است که ادامه دارد. بوی گوگرد هم از فواصل دور هم استشمام می‌شود.

بازدید از دروازه جهنم

پس از بازدیدی که رئیس جمهور ترکمنستان، قربان قلی بردی محمداف از گودال‌ها در سال ۲۰۱۰ داشت، نگرانی خود را از تهدید بالقوه این گودال برای بهره برداری از میادین گازی همجوار اعلام کرد. وی دستور داد تا مقامات محلی چاره ای بیندیشند و گودال‌ها را پر کنند. از آن زمان تاکنون کاری انجام نشده و گودال‌ها همچنان در حال سوختن و جذب حیات وحش از همه جا بی خبر و توریست‌ها هستند.

حالا درست یا غلط دروازه جهنم گردشگران زیادی را به این منطقه می کشاند. به طوری که آژانس های گردشگری عشق آباد، تورهایی برای بازدید تدارک دیده اند. برخی شرکت‌ها علاوه بر بازدید از گودال “دروازه”، نواحی اطراف را نیز در برنامه خود می‌گنجانند. حالا این گودال سوزان به یکی از بهترین جاذبه های گردشگری ترکمنستان تبدیل شده است. بهترین زمان برای بازدید از این دهانه آتشفشانی، شب هاست که آتش از کیلومترها دورتر هم قابل رویت است. گودال در فاصله ۲۴۰ کیلومتری (حدود ۴ ساعت رانندگی) عشق آباد، پایتخت ترکمنستان قرار دارد.

برای سفر به ترکمنستان باید تور مورد نظرتان را رزرو کنید. تور دروازه جهنم از همان عشق آباد برگزار می شود. اگر هم نخواهید از آژانس های گردشگری استفاده کنید، تنها باید بلیط هواپیما تهیه کنید. سپس برای اقامت به دنبال هتل یا اقامتگاه باشید. البته منطقی تر این است که رزرو هتل را پیش از شروع سفر انجام دهید.