باغ شازده ماهان؛ نگینی سرسبز در دل کویر

نگاهی به باغ شاهزاده ماهان

جریان آب از مرتفع‌ترین سطح وارد باغ می‌شود و نظام آبیاری طراحی شده باغ را به وجود می‌آورد. آبیاری فضای سبز و درختان کنار مسیرها، با استفاده از شیب تند زمین باغ (در محور اصلی وسط باغ) انجام می شود. علاوه بر این نهری وسیع و زیبا در میان باغ ایجاد شده است. این شیب نمایی طبقه طبقه به باغ داده است و در هر طبقه آن فواره هایی زیبا دیده می شود. در نهایت در آخرین طبقه عمارت اصلی باغ قرار دارد. قسمت جلوی عمارت نیز حوض بزرگی است که آب از طریق آن در مسیر طبقات پایین تر جاری می شود. طول باغ شاهزاده کرمان ۴۰۷ متر و عرض آن ۱۲۲ متر است. این باغ بزرگ‌ترین و زیباترین باغ تاریخی ایرانی محسوب می‌شود. علت بنای باغ اشرافی ماهان در این منطقه، واقع شدن آن در مسیر عبوری کرمان به بم و مسیر جاده کهن ابریشم است.

گذری بر پیشینه باغ شاهزاده ماهان

باغ شازده ابتدا به دستور محمد حسن خان، سردار ایروانی، حاکم وقت کرمان ساخته شد. سپس بنای درون آن توسط عبدالحمید میرزا ناصرالدوله، حاکم کرمان (طی یازده سال حکمرانی وی) احداث گردید؛ البته بنای باغ با مرگ حاکم کرمان نیمه‌ تمام رها شد. گفته می‌شود وقتی خبر مرگ ناگهانی حاکم را به ماهان می‌برند، بنّایی که مشغول تکمیل سردر ساختمان بوده، تغار گچی که در دست داشته محکم به دیوار کوبیده و کار را رها و فرار کرده است.

امروزه نیز جاهای خالی کاشی‌ها را بر سردر ورودی می‌توان دید. تاریخ دقیق بنای باغ سال ۱۲۷۶ است. باغ شازده یا باغ ماهان در سال ۱۳۵۷ مرمت شد، ولی در زلزله سال ۱۳۶۰ آسیب‌هایی دید. سرانجام بعد از خریداری توسط اداره فرهنگ و هنر، در فهرست آثار ملی ثبت و ترمیم شد. در این باغ انواع و اقسام درختان به چشم می‌خورد؛ از درختان سوزنی مثل کاج و سرو گرفته تا درخت چنار و سپیدار و درختان میوه.

بناهای باغ عبارتند از کوشک اصلی یعنی سکونتگاه دائمی یا فصلی، که در انتهای فوقانی باغ قرار دارد. سردر خانه در مدخل باغ به صورت بنایی خطی، جبهه ورودی باغ را اشغال کرده و در دو طبقه بنا شده است. طبقه فوقانی اتاق‌هایی دارد که برای زندگی و پذیرایی پیش‌بینی شده‌اند. سایر بناهای خدماتی باغ از حصار اصلی استفاده کرده و به صورت دیواری مرکب بناهای مختلف خدماتی را در نقاط مناسب جای داده است. این باغ علاوه بر سردر، شامل عمارت شاه‌نشین و حمام نیز می‌شود. در حال حاضر، قسمت شاه‌نشین به یک رستوران تبدیل شده است و توسط بخش خصوصی اداره می‌شود. باغ شاهزاده در سال ۱۳۹۰ به ثبت جهانی یونسکو رسیده است.

قسمت‌های مختلف باغ شامل سردر ورودی و ساختمان حاکم‌نشین، ساختمان مرکزی، حمام، حجره‌های جنبی سردر ورودی محوطه باغ، حوض‌های مسلسل و سیستم‌ طبیعی آب‌رسانی، فواره‌ها و ساختمان اصلی باغ و محل پذیرایی است.

چطور به باغ شازده ماهان برویم؟

باغ شازده در استان کرمام قرار دارد. بنابراین اولین کار این است که به کرمام سفر کنید. اگر از شهرهای شمالی راهی این استان می شوید، سفر زمینی ممکن است کمی سخت باشد. به همین دلیل بهترین گزینه انتخاب سفر هوایی است. تقریبا بلیت هواپیما در تمام روزهای سال برای کرمان وجود دارد. بعد از رسیدن به کرمان و انتخاب محل اقامت باید به سمت شهر ماهان حرکت کنید. باغ شازده در فاصله 2 کیلومتری از ماهان قرار دارد. فاصله شهر کرمان تا باغ ماهان حدود 25 کیلومتر است. برای این مسیر می توانید از تاکسی ها یا وسیله شخصی استفاده کنید.